De Domela Passie
Op 18 november 2019 is het een eeuw geleden dat Domela Nieuwenhuis is overleden. Aanleiding voor Meindert Talma om deze bijzondere productie te maken.
Ferdinand Domela Nieuwenhuis (1846-1919) was grondlegger van het socialisme en anarchisme in Nederland. Na een korte periode als Luthers predikant, werd hij actief in de vrijdenkersbeweging, die het zelfstandig denken stimuleerde en zich meer en meer ontwikkelde tot atheïstische beweging. Van 1888-1891 was Domela het eerste en enige socialistische lid van de Tweede Kamer. Daarna trok hij de conclusie dat de parlementaire democratie niet geschikt is voor het verwezenlijken van de socialistische idealen. Aan het eind van de negentiende eeuw bekeerde hij zich tot het anarchisme.
Niet alleen met Jezus werd hij vergeleken, ook met de Bijbelse figuur Job. Domela's leven was één grote aaneenschakeling van tegenslagen. Als knaap van tien verloor hij zijn moeder. Drie van zijn kinderen stierven op jonge leeftijd en drie Johanna's, zijn echtgenotes, stierven in het kraambed. Domela leed zwaar onder die privé-tegenslagen; een en ander versterkte zijn neiging om zichzelf als martelaar te zien. Zijn smart was ongetwijfeld oprecht en diep, maar versterkte tegelijk ook de messianistische legendevorming. Die messianistische legendevorming vond vooral plaats in Friesland waar Domela voor de veenarbeiders gold als ‘ús ferlosser’. In 1888 werd hij door de Friezen gekozen als eerste socialist in de Tweede Kamer.
Als geboren en getogen Fries in het dorp Surhuisterveen, kende Meindert de verhalen over Domela die een held was in het zeer armoedige Surhuisterveensterheide en omgeving met zijn vele heidebewoners en plaggehutten. Al op de middelbare school schreef hij De heidedorpen in de noordelijke Wouden van Friesland; een scriptie over zijn armoedige roots.
Zijn gitarist Jan Pier Brands (Gorredijk) en bassiste Janke Brands (Beetsterzwaag) zijn ook zeer bekend met het Domela-verhaal. Beide zijn opgegroeid in de gemeente Opsterland, waar Domela heel vaak kwam voor toespraken en demonstraties.
Op 18 november 2019 was het een eeuw geleden dat Domela Nieuwenhuis is overleden. Aanleiding voor Meindert om in samenwerking met de Popfabryk, Museum Heerenveen en Excelsior Recordings, een bijzondere productie te maken.
Tijdens Explore the North beleeft De Domela Passie van Meindert Talma zijn officiële première. De pers had het boek met cd al in huis en schreef:
- Danny Kok in de Nieuwe Revu (****): "Als iemand het leven van Domela Nieuwenhuis gloedvol in muziek kan vangen is het onze favo-Fries Meindert Talma"
- Klaas Knooihuizen in Trouw: "Wat een weelde (...) Zijn integere en eigenzinnige biografieën zullen waarschijnlijk nooit vervelen."
- 3voor12vpro.nl: "De Domela Passie is een ambitieus project: Talma nam de plaat op met band, strijkersensemble en koor. Geen makkelijk te verteren plaat maar daarom niet minder indrukwekkend."
- Willem Jongeneelen in OOR: "Het meest prestigieuze, verst doorgevoerde conceptalbum van dit Friese orakel tot nu toe."
- Herman Veenhof in het Nederlands Dagblad: "Ontroerend is ‘De vier Johanna’s’, over al die echtgenotes en kinderen die stierven. Ook opvallend is ‘Domela!’, waarin je als het ware live wordt meegenomen vanaf de harde, houten bankjes van de derde klasse van de treinen waarin hij altijd zat."
- Vincent Meininger in het Friesch Dagblad; "Overigens is het betoverend mooie orgelspel op de plaat van zijn vaste toetsenist Herman Grimme, die ook tijdens de optredens van zich laat horen."
De Domela Passie van Meindert Talma & Freek de Jonge als openluchtvoorstelling in It Damshûs te Nij Beets.
Deze zomer was er in het openluchtmuseum It Damshûs in Nij Beets van 21-24 juli een speciale uitvoering van De Domela Passie met een groot koor, band en strijkersensemble.
Freek de Jonge heeft opgetreden als de verteller van de Domela Passie. Nederlands bekendste cabaretier, net als Domela een domineeszoon, werd geboren in het Groningse dorp Westernieland en heeft net als Meindert een grote fascinatie voor Domela Nieuwenhuis.
De Tijd is een Schoft
In 2022 vierde Meindert Talma z’n 25-jarig jubileum als Neerlands’ onbekendste popster. Ter ere hiervan heeft de Friese Vinyl Club acts gevraagd zich te storten op het oeuvre van Talma en met een fraaie cover de studio uit te rollen. Daar is het unieke album De Tijd is een Schoft uit voortgekomen die via onze webshop te koop is. Deelnemende artiesten: 𝐉𝐚𝐦𝐢𝐥𝐚.𝐗, 𝐖𝐢𝐥𝐥𝐢𝐞 𝐃𝐚𝐫𝐤𝐭𝐫𝐨𝐮𝐬𝐞𝐫𝐬, 𝐁𝐨𝐛𝐛𝐲 𝐂𝐡𝐨𝐜𝐨, 𝐁𝐥𝐨𝐧𝐝𝐞𝐚𝐮, 𝐙𝐞𝐚, 𝐃𝐨𝐮𝐰𝐞 𝐃𝐲𝐤𝐬𝐭𝐫𝐚, 𝐇𝐮𝐮𝐛 𝐏𝐫𝐢𝐧𝐬, 𝐎𝐧𝐧𝐚 𝐋𝐢𝐦𝐛 𝐟𝐭. 𝐉𝐚𝐜𝐡𝐭𝐠𝐞𝐰𝐞𝐞𝐫 en 𝐄𝐬𝐭𝐡𝐞𝐫 𝐝𝐞 𝐉𝐨𝐧𝐠
Deze productie word mede mogelijk gemaakt door Fonds21, Prins Bernhard Cultuurfonds, Fonds Podiumkunsten, Gemeente Heerenveen, Provincie Fryslân, Gemeente Leeuwarden en BNG Cultuurfonds.
Dank aan Keunstwurk voor de werving en begeleiding van het projectkoor bij de optredens.
Foto: Henk Veenstra
Speeldata 2019:
zondag 17 november (presentatie album) - Museum Heerenveen
woensdag 20 november - Vrije Geluiden (tv-opname), Utrecht
zaterdag 23 november - Explore the North, Leeuwarden
zaterdag 30 november - WORM, Rotterdam
zondag 15 december - Paradiso, Amsterdam
donderdag 19 december - Posthuis Theater, Heerenveen
zaterdag 28 december - Winterzinnen, Dwingeloo
Speeldata 2020:
zaterdag 10 januari - Metropool, Enschede
zaterdag 18 januari - ESNS, Groningen
vrijdag 24 januari - VERA, Groningen
zaterdag 8 februari - Beauforthuis, Austerlitz
zaterdag 29 februari - Burgerweeshuis, Deventer
zondag 8 maart - Iduna, Drachten
zaterdag 25 april (geanuleerd/COVID-19) - 't Damshus, Nij Beets
zondag 19 juli - TIS Podium, Oosterwijtwerd
zaterdag 29 augustus (geanuleerd/COVID-19) - ITGWO, Vlieland
zondag 11 oktober - 't Damshus, Nij Beets
zondag 18 oktober - Kunstkerk, Warffum
zondag 25 oktober - Roode Bioscoop, Amsterdam
vrijdag 6 november - Crossing Border - Den Haag
zondag 8 november (geanuleerd/COVID-19) - Podium Gorter, Balk
zaterdag 14 november (geanuleerd/COVID-19) - Theater Lemmer, Lemmer
zondag 15 november (geanuleerd/COVID-19) - Schouwburg De Lawei, Drachten
vrijdag 11 december - Tivoli-Vredenburg, Utrecht
Speeldata 2021
zondag 10 oktober - Schouwburg De Lawei, Drachten
zaterdag 6 november - Geestdrift Festival, Utrecht
zondag 10 oktober - Schouwburg De Lawei, Drachten
Speeldata 2022
donderdag 21 juli - It Damshûs, Nij Beets
vrijdag 22 juli - It Damshûs, Nij Beets
zaterdag 23 juli - It Damshûs, Nij Beets
zondag 24 juli - It Damshûs, Nij Beets
zondag 28 augustus - Noorderzon, Groningen
zondag 27 november - Vera, Groningen
Speeldata 2023
zaterdag 14 januari - Oude Kerk Charlois, Rotterdam
